
Միայն հզոր ցավն է հոգուն տալիս լիիրավ ազատություն, ներթափանցում մեր էության ամենախորքերը… Նա, ում համար այն գրեթե մահացու է եղել, հպարտորեն կարող է ասել` ես կյանքի մասին ավելին գիտեմ…
Ֆ. Նիցշե
Մանկուց ունենալով հաշմանդամություն, որը կապված է հենաշարժողական համակարգի հետ` խորապես գիտակցում և պատկերացնում եմ հաշմանդամություն ունեցող անձի ծանր առօրյան, կենցաղը և դրանից ծագած բոլոր խնդիրները: Մայրս` Անժելա Օհանջանյանը, լինելով հաշմանդամություն ունեցող երեխայի ծնող, իր իսկ մաշկի վրա զգացել է իրեն սպասվող հետագա դժվարությունները և, այսպես ասած, փակ դռները: Ուստի, նա իր իսկ ջանքերով, միավորելով հաշմանդամություն ունեցող երեխաների ծնողներին, 2008 թվականին նախաձեռնեց և հիմնադրեց «ԷԽՈ» իրավապաշտպան հասարակական կազմակերպությունը, որի առաջնային նպատակն է հաշմանդամություն ունեցող մարդկանց իրավունքների պաշտպանությունն ու մատչելի պայմանների ապահովումը:
Մեր թիմը կայացավ, որովհետև անվերապահորեն ակտիվ մասնակցություն ունեին հաշմանդամություն ունեցող երեխաների ծնողները, ովքեր առավել քան ընկալելով նրանց, որպես մարդկային բազմազանություն և մարդկության կարևոր մաս, համախմբվեցին հանուն նրանց համար մատչելի միջավայրի ստեղծման և նրանց կյանքի բարելավման:
Գործունեության առանձնահատկություններից մեկը՝ հաշմանդամություն ունեցող անձանց հուզող բոլոր խնդիրներին հավասարապես ուշադրություն դարձնելն է, միաժամանակ այդ հիմնախնդիրների լուծմանն ուղղված առավել նպատակահարմար ծրագրերի իրականացմանն աջակցելը:
Չափազանց կարևորում եմ, որ այս գործունեության հիմքում ընկած է կարգապահությունը, թափանցիկությունը, փոխադարձ հարգանքն ու կառուցվածքային հստակությունը: Առողջապահության նախարարության տվյալներով՝ Հայաստանում ապրում են մոտ 197 հազար հաշմանդամություն ունեցող անձինք, ովքեր ունեն բազմաթիվ առօրյա խնդիրներ` բժշկության, կրթության, իրավունքի և անգամ հանապազօրյա հացի: Քչերին կարող ենք տեսնել դպրոցներում, այգիներում, սրճարաններում կամ այլ հասարակական վայրերում` բոլորի կողքին, բոլորին հավասար:
Հույս ունենք, որ միգուցե նոր ծրագրեր կլինեն: Ցավալի է, բայց փաստ. ՀՀ իշխանություններն ընդունում են, որ իրավամբ չեն կարողանում հատուկ պայմաններ ապահովել տարբեր տարիքային խմբերի մեջ մտնող հաշմանդամություն ունեցող անձանց համար, ինչպես նաև նպաստել նրանց սոցիալական ներառմանը` պատճառաբանելով այս ամենը ֆինանսական միջոցների պակասով: Խնդիրները բավականին լուրջ են և նույնիսկ եվրոպական երկրներում այս տիպի խնդիրները դեռևս ամբողջովին կարգավորված չեն:
Ուստի հուսով եմ, որ «ԷԽՈ» հասարակական կազմակերպությունը հնարավորություն կտա փոխադարձ կապի միջոցով վերհանել հաշմանդամություն ունեցող անձանց հուզող խնդիրները և փորձել միասնական ուժերով գտնել դրանց լուծման առավել արդյունավետ ճանապարհները:
Սակայն, հարկ եմ համարում նորից նշել, որ աշխարհում ոչ մի անձ ապահովագրված չէ ո’չ հաշմանդամությունից և ո’չ էլ հաշմանդամություն ունեցող երեխայի ծնող դառնալուց, հետևաբար, աջակցելով հաշմանդամություն ունեցող անձանց, յուրաքանչյուր անձ օգնում է ինքն իրեն…
Մեծագույն հարգանքներով՝
Սերյոժա Օհանջանյան
«ԷԽՈ» ՀԿ նախագահ
Կենսագրություն
Ծնվել է 1991 թվականի մարտի 1-ին Երևանում:
2007 թվականին ավարտել է Դ. Դեմիրճյանի անվ. N27 միջնակարգ դպրոցը։
2008 թվականին ստեղծված «ԷԽՈ» հաշմանդամություն ունեցող անձանց իրավապաշտպան հասարակական կազմակերպության համահիմնադիրն է։
2010 թվականից զբաղեցնում է «ԷԽՈ» հաշմանդամություն ունեցող անձանց իրավապաշտպան հասարակական կազմակերպության նախագահի պաշտոնը։
2013 թվականին ավարտել է Գերմանիայի Բիլեֆելդի միջդիսցիպլինար հաղորդակցական նորարարական համալսարանը:
2014 թվականից զբաղվում է հաշմանդամություն ունեցող անձանց իրավունքների պաշտպանությամբ։
2014 թվականին ղեկավարել է «Հաշմանդամություն ունեցող անձանց բուհական ոլորտի բարելավումը որպես մասնագիտության խթանման միջոց (Motivation)» հետազոտությունը։
2015 թվականից վերապատրաստումներ է իրականացնում Երևանի և ՀՀ մազերում ներառական կրթություն իրականացնող դպրոցներում և բուհերում` ուղղված ներառական կրթության ընդլայման և իրազեկվածության բարձրացմանը:
2016 թվականից հաշմանդամություն ունեցող անձանց իրավունքների և ներառականության ապահովման մասով փորձագիտական աշխատանք է մատուցում տեղական և միջազգային կազմակերպություններին։
2017 թվականին իրականացված «Հաշմանդամություն ունեցող անձանց քվեարկելու և ընտրվելու իրավունքի մասին» համապարփակ վերլուծության հեղինակն է։
2018 թվականին Երևանի ավագանու ընտրություններում Լույս դաշինքի կողմից առաջադրվել է ավագանու թեկնածու՝ հասարակական նախաձեռնության հիման վրա՝ որպես անկուսակցական թեկնածու։
2018 թվականից հանդիսանում է «Մանկական ուղեղային կաթվածի համաշխարհային նախաձեռնության» ներկայացուցիչ Հայաստանում։
2018 թվականից հանդիսանում է ՀՀ վարչապետի կողմից ստեղծված Հաշմանդամություն ունեցող անձանց հարցերով զբաղվող ազգային հանձնաժողովի անդամ։
2018 թվականից հանդիսանում է «Երեխաներին, տարեցներին և հաշմանդամություն ունեցող անձանց խնամքի ծառայություններ մատուցող ՊՈԱԿ-ների գործունեության մշտադիտարկում իրականացնելու հասարակական դիտորդական խմբի» անդամ:
2019 թվականից հանդիսանում է ՀՀ Առողջապահության նախարարին կից հասարակական խորհրդի անդամ:
2020 թվականից հանդիսանում է Երեւանի քաղաքապետին կից սոցիալական պաշտպանության խորհրդի կազմում:
2020 թվականից հանդիսանում է ՀՀ մարդու իրավունքների պաշտպանին առընթեր հաշմանդամություն ունեցող անձանց իրավունքների պաշտպանության հարցերով հասարակական խորհրդի անդամ։
Մասնագիտությամբ դիզայներ-ծրագրավորող է։
Կուսակցական պատկանելիությունը՝ անկուսակցական։
Ամուսնացած չէ։
Գործառույթ
Համաձայն «ԷԽՈ» ՀԿ կանոնադրության՝ Կազմակերպության նախագահի թեկնածուն կարող է առաջադրվել և ընտրվել միայն հաշմանդամություն ունեցող անձը: Այս հանգամանքը բացառապես պայմանավորված է hաշմանդամություն ունեցող անձանց խնդիրների շուրջ խելացի և ճիշտ ներառական քաղաքականություն վարելու անհրաժեշտությամբ, ինչը բավարար չէ միայն նրանց իմանալու հանգամանքով, այլ պետք է լինել նրանցից մեկը։ Ներառական քաղաքականություն վարելու համար Կազմակերպության նախագահը դե յուրե հանդիսանում է որպես hաշմանդամություն ունեցող անձանց իրավապաշտպան։ Կազմակերպության նախագահի այս գործառույթը երաշխավորում է․
Ընդլայնել և խթանել հաշմանդամություն ունեցող անձանց հասարակական-քաղաքական իրավունքների պաշտպանության շարժումը Հայաստանում` ստեղծելով համագործակցություն քաղաքացիական շահերի պաշտպանության խմբերի և արհեստավարժ լրատվամիջոցների միջև և նրանց միջոցով նպաստել հաշմանդամություն ունեցող անձանց իրավունքների և շահերի պաշտպանությանը։
Աջակցել հաշմանդամության խնդիրների լուծմանը և դրանք օբյեկտիվ լուսաբաներին՝ հիմնվելով մարդու իրավունքների և հիմնարար ազատությունների վրա, ՀՀ պետական մարմինների կողմից իրականացվող ծրագրերի մշտադիտարկման և դրանց ներառականության ապահովման միջոցով:
Հետազոտել և առաջ քաշել հաշմանդամության զգայուն խնդիրներն ու տեսական ռիսկերը` հանդիսանալով որպես հրապարակային քննարկումների ակտիվ միջնորդ։
Բարձրացնել հասարակության իրազեկվածությունը հաշմանդամություն ունեցող անձանց խնդիրների շուրջ` օգտագործելով նոր տեխնոլոգիաների հնարավորությունները։
Խթանել հաշմանդամություն ունեցող անձանց խոսքի ազատությունը, բազմազանությունը և բազմակարծությունը՝ կառուցելով և ապահովելով հաշմանդամություն ունեցող անձանց հանրային իրազեկումը մարդու հիմնարար իրավունքների և գենդերային հավասարության տեսանկյունից։
Վերահսկողություն
«ԷԽՈ» իրավապաշտպան հասարակական կազմակերպության ծրագրերի իրականացման (նաև ռիսկերի գնահատմանն) ընդհանուր պատասխանատուն նախագահն է: Կազմակերպության խորհրդի կողմից ծրագրի ընդունումով հաստատվում են ծրագրում ներառված բոլոր գործողությունները և միջոցառումները, ըստ ժամկետների, ֆինանսավորման աղբյուրների և կատարման պատասխանատուների: Այսինքն, ծրագրի իրականացման կարևոր գործիքը հանդիսանում է բյուջետային և արտաբյուջետային ֆինանսավորումը, որի իրականացման պատասխանատուն, որպես կանոն, ծրագրերի ղեկավարն է՝ ծրագրի վերահսկողը, իր անմիջական հսկողությամբ՝ մշտադիտարկման համատեղությամբ և ռիսկերի գնահատմամբ:
Այսպիսով, «ԷԽՈ» իրավապաշտպան ՀԿ նախագահի վերահսկողական ծառայության գործունեության շրջանակը և ոլորտներն են.
«ԷԽՈ» իրավապաշտպան հասարակական կազմակերպությունը սահմանված կարգով իրականացնում է «ԷԽՈ» ՀԿ խորհրդի և ՀԿ նախագահի որոշումների ու աշխատակազմի կողմից հաստատված ծրագրերի (այդ թվում` միջնաժամկետ) կատարման նկատմամբ վերահսկողություն, որի արդյունքները զեկուցում է «ԷԽՈ» ՀԿ խորհրդին,
Իրականացնում է «ԷԽՈ» ՀԿ խորհրդի և ՀԿ նախագահի որոշումներում առկա, ՀԿ նախագահի կամ ՀԿ նախագահի հանձնարարությամբ ծրագրերի ղեկավարի փոխանցած հանձնարարականների կատարման նկատմամբ վերահսկողություն, որի ընթացքի և արդյունքների մասին զեկուցում է ՀԿ նախագահին և ծրագրերի ղեկավարին,
«ԷԽՈ» իրավապաշտպան հասարակական կազմակերպությունը սահմանված կարգով ուսումնասիրում է հաշմանդամություն ունեցող քաղաքացիների դիմումներում և առաջարկություններում բարձրացված հարցերի կատարման ընթացքը և արդյունքների մասին զեկուցում է ՀԿ նախագահին և ծրագրերի ղեկավարին` ներկայացնելով համապատասխան առաջարկություններ,
Իրականացնում է «ԷԽՈ» ՀԿ նախագահի կամ խորհրդի կողմից հաստատված ծրագրերի կատարման արդյունավետության գնահատում և վերլուծություն, ընդ որում, ծրագրային վերահսկողական գործառույթներ իրականացնող ստորաբաժանումների կողմից կանոնադրական գործառույթների իրականացման նկատմամբ,
Իրականացնում է սահմանված կարգով http://www.ekho.am կայքի համապատասխան բաժնում անհրաժեշտ տեղեկատվության համալրման հետ կապված աշխատանքները։